Groeipijn hak (M Sever)
Als Groningen Sport Revalidatie zien wij regelmatig jongeren met groei gerelateerde klachten aan het bewegingsapparaat. Vaak gaat het om onschuldige klachten van tijdelijke aard, waarbij wij u goed kunnen adviseren omtrent de sportbeoefening. Van groot belang is dat er een juiste diagnose wordt gesteld. Bij jongeren die intensief sporten en in de groei zijn ontstaan soms klachten die samenhangen met een verstoord evenwicht tussen belasting en belastbaarheid. Bekend zijn de klachten aan de enkel (M Sever) en de knie ( Sinding Larsen Johansson en Osgood Schlatter)
De groei van het skelet gaat sneller dan de lengte toename van de spieren en pezen. Hierdoor krijgen de groeischijven meer trekkrachten te verduren wat kan resulteren in pijnklachten aan de achterzijde van de hak. Duidelijk zichtbaar is het trekken van het been tijdens het hardlopen vanwege de pijn.
Na de groeispurt neemt ook de spierkracht in een korte periode enorm toe, hierdoor ontstaat er ook meer belasting op het hakbot.
"Roelof is een zeer ervaren, vriendelijke en gespecialiseerde fysiotherapeut. Daar waar twee keer een huisartsbezoek, een specialistisch bezoek en een onnodige week in het gyps geen soelaas boden voor de voet- en enkelklachten (syndroom van Sever) van onze dochter, wist Roelof ons, op basis van enkel één telefonisch gesprek, direct de juiste diagnose te vertellen. De behandelingen verliepen prima en ondanks de sceptische voorspelling van de orthopeed dat fysiotherapie niet zoveel zoden aan de dijk zou zetten, was onze dochter veel snelle dan verwacht van haar pijnklachten af. Al met al zijn wij dus heel erg tevreden!"
overzicht
Met de toename van het aantal sportbeoefenaars in Nederland, neemt ook het aantal sportende kinderen toe. Helaas hoort bij het beoefenen van sport ook de mogelijkheid lichamelijke klachten en blessures op te lopen. Uiteraard geldt dit zowel voor volwassenen als voor jongeren. Tot op zekere hoogte komen de blessures die bij jongeren en volwassenen voorkomen redelijk overeen, zeker wanneer het gaat om traumatische blessures. Er kan hooguit een verschil bestaan in behandelstrategie in verband met de leeftijd van de betreffende patiënt.
Een uitzondering op deze regel zijn de sportblessures die alleen bij jongeren voorkomen. Omdat deze blessures een specifieke etiologie en pathofysiologie hebben en de patiënt zich in een andere ontwikkelingsfase bevindt, moet er op een andere manier mee worden omgegaan.
Deze sportblessure (M Sever) komt alleen bij jongeren voor en heeft een relatie met de groei. De klachten die deze blessures veroorzaken worden om deze reden ook wel Growth Related Disorders (GRD) genoemd.
Uit een onderzoek blijkt dat alleen de syndromen van Sever en Osgood-Schlatter al 5% van het totale aantal sportblessures bij jongeren vormen.
Tussen 11 en 13 jaar vormen deze blessures zelfs 13.8% van het totaal aantal blessures bij jongeren.
Uit deze getallen blijkt wel hoe vaak deze blessures voorkomen en hoe belangrijk het is dat er weloverwogen met dergelijke klachten wordt omgegaan.
Daarnaast lijken deze blessures vaker voor te komen bij getalenteerde sporters, waardoor het ook voor de toekomstige (top)sportcarrière van het kind van groot belang is dat deze klachten adequaat worden behandeld
Wij zien zeer regelmatig deze aandoeningen van het zich ontwikkelende en groeiende skelet. Wanneer er niet tijdig en adequaat wordt ingegrepen kunnen deze aandoeningen ernstige gevolgen hebben voor de groei.
Tijdens de groeispurt, het moment waarop de grootste lengtegroei optreedt, kunnen dergelijke pijnklachten ontstaan. Het syndroom van Sever zien we vooral rond het 11e jaar.
Symptomen
Jonge sporters met het syndroom van Sever presenteren zich traditioneel met pijn ter hoogte van het achterste deel van het hakbot (calcaneus). Deze pijn wordt verergerd door inspanning. Bij het lichamelijk onderzoek is er vooral sprake van pijn op de calcaneus en een beperkte dorsaalflexie van de enkel. Mogelijk is er ook sprake van zwelling ter plaatse en stijfheid in de achillespees.
Het syndroom van Sever komt vooral voor bij sportende kinderen tussen 7 en 12 jaar. Dit komt vrij nauwkeurig overeen met de periode tussen het begin en het hoogtepunt van de groeispurt bij jongens, waar (Osgood-Schlatter) pijn rondom de knie, vooral wordt waargenomen rond het einde van de groeispurt.
Meer dan de helft van de patiënten met het syndroom van Sever krijgt ook te maken met het syndroom van Osgood-Schlatter.
Vaak komt het syndroom van Sever aan beide enkels voor. De totale duur van de klachten is niet bekend; duur varieert van ten minste 3 tot 9 maanden.
Zoals eerder gezegd beschreef Sever de oorzaak van de bij dit syndroom horende klachten als een ontsteking van de apofyse van de calcaneus.
De laatste jaren wordt het syndroom van Sever vooral gezien als een vorm van overbelasting van het niet-volgroeide skelet.
Er zou dus sprake zijn van een mechanische oorzaak, wat mogelijk ook verklaart waarom deze klachten niet alleen bij veel sportende kinderen voorkomt, maar ook bij kinderen met (fors) overgewicht.
Als de groei is gestopt verdwijnen normaal gesproken ook de klachten.
Risicofactoren zijn vooral te relateren aan een plotselinge toename van de activiteiten van de sporters. Vooral aan het begin van het seizoen, wanneer sporters meer gaan rennen of een nieuwe sport oppakken.
Omdat deze klachten relatief vaak voorkomen na het veranderen van de belasting, lijkt hier een belangrijke rol weggelegd voor trainers en coaches om dergelijke problematiek te bespeuren en hier naar te handelen door spelers meer rust te geven of een geleidelijkere opbouw te hanteren. Naast een (plotselinge) toename van de belasting, is ook overgewicht een risicofactor ten aanzien van het ontwikkelen van de beschreven klachten.
Diagnose
Hoe stellen wij de diagnose?
Om de diagnose te stellen vragen wij u te vertellen wat uw klachten zijn en hoe ze zijn ontstaan. Daarnaast doen we een lichamelijk onderzoek:
- Beoordelen de statiek van de heup, knie en enkel.
- Beoordelen van de beweeglijkheid van de enkel.
- Beoordelen we de werking en de kracht van de bovenbeenspieren en kuitspieren.
- Beoordelen we de uitvoering van het hinkelen.
- Beoordelen we het springen en landen, sprinten.
- Palperen we het hakbot.
En onderzoeken we het gehele enkelgewricht op mogelijke andere oorzaken van uw klachtenpatroon.
Mochten we nog meer informatie nodig hebben dan verwijzen we u naar uw huisarts of sportarts / orthopeed voor verdere diagnostiek.
Behandeling
Wat kunnen wij voor u doen?
Een actieve benadering in onze praktijk
Wij kunnen u goed adviseren over de eventuele gezondheids- en blessurerisico's. Verder informeren we u en uw kind over de mogelijkheden van sportbeoefening.
Ook kan uw kind bijn ons trainen om de belastbaarheid van het lokale weefsel te bevorderen en de pijn klachten te reduceren.
In overleg met de trainer / gymleraar zal in ieder geval de impact van de activiteiten beperkt moeten worden. Bij westrijden kan er vaak gewisseld worden en soms is het overslaan van een training ook wenselijk. Sprinten en springen moeten beperkt blijven. Het kind mag alle activiteiten uitvoeren zolang het niet verdere irritatie oplevert. Ook een hakverhoging kan pijnverlichting geven. Koelen na afloop van activiteiten geeft ook pijnverlichting.
Preventie / Tips
Gebruik van ice en een hakverhoging (sponsje) geven veel pijnverlichting.
Verder is gerichte rompstabiliteits training sterk aan te raden.
Om de knie rust te geven is een juiste verdeling door de week van de training ook erg belangrijk.