Inversie trauma (door de enkel zwikken)
Inleiding
Per jaar worden er 600.000 kapselband letsels van het enkelgewricht geregistreerd. In 85% zijn dit inversie trauma's. En in meer dan de helft van de gevallen heeft de patiënt ook kraakbeen schade opgelopen. Normaal gesproken worden er in de acute fase geen röntgen foto's gemaakt tenzij er een verdenking is van een fractuur. Om te bepalen of er een röntgen foto gemaakt moet worden hanteert men de Ottawa Ankle Rules.
Overzicht
Oorzaken
Er kan sprake zijn van een verzwikking zonder dat de tegenstander hierin een rol heeft gespeeld. Of je land op een voet (bij volleybal) of je bent onderuitgehaald bij een tackle (voetbal) of er is iemand op gevallen (judo).
Er ontstaat dan een ontstekingsreactie met pijn, zwelling, roodheid en afname van beweeglijkheid.
Na afloop van een herstelfase kunnen zich restverschijnselen voordoen zoals; instabiliteit, pijnklachten voorzijde enkel en / of aan de achterzijde.
Bij regelmatig zwikken kan er kraakbeen schade ontstaan, gepaard gaand met stijfheid, warmte en zwelling van het gewricht.
Ook kan de enkel steeds gaan reageren op belasting in de vorm van een zwelling rondom het gewricht.
Symptomen
Wat raden wij aan in de beginfase:
Tijdens de acute fase wordt de tape gedeeltelijk geïmmobiliseerd met behulp van Medical tape en moet er veel worden gekoeld. Verder is het rust, ice, compressie en hooghouden van het been.
Na een paar dagen moet er worden bepaald hoe ernstig de situatie is.
Hierbij wordt de volgende indeling gehanteerd
- graad 1 mild overrekking kapsel / band zonder beschadiging
- graad 2 matig er is dan een gedeeltelijke beschadiging van het kapsel / band
- graad 3 ernstig letsel een volledige scheur met duidelijke zwelling
De tape zorgt ervoor dat de enkel in de loop van de tijd weer belast kan worden en dit heeft zowel een stabiliserende als herstel bevorderende functie. Door de tijdsduur van de immobilisatie te voorkomen of te verkorten zorgt dit voor een sneller herstel. Er ontstaan dan minder weefselveranderingen en eventueel verklevingen. We kunnen dan starten met het mobiliseren van het gewricht en de enkel kan worden getraind op het gebied van stabilisatie, kracht en coördinatie.
Diagnose
Hoe stellen wij de diagnose?
Door de patiënt na een paar dagen weer te zien is de enkel rustiger geworden en wordt de ernst van het trauma duidelijker. Daarnaast doen we een lichamelijk onderzoek:
- Beoordelen de statiek van de heup, knie en enkel.
- Beoordelen de beweeglijkheid van de enkel en de locatie van de pijn.
- Of de zwelling is afgenomen.
- Beoordelen de stabiliteit, belast en onbelast, van de enkel.
- Beoordelen de kracht en reactie van de spieren rondom de enkel.
Mochten we nog meer informatie nodig hebben dan verwijzen we u naar uw huisarts of sportarts voor verdere diagnostiek.
Behandeling
Wat kunnen wij voor u doen?
Een actieve benadering
Bekend is dat de kans op zwikken groot is als er niet gericht getraind is op propriocepsis, stabiliteit en spierkracht.
Door de verzwikking is de zenuw minder goed gaan functioneren die de spieren moet activeren. Door het voetenwerk weer gericht te gaan trainen, o.a. met behulp van de speedfoot ladder, gaat de zenuw ook weer beter functioneren.
Ook kunnen we het gewricht ondersteunen met Medical tape, dit zorgt voor herstelbevordering en een verbetering van de stabilisatie. Na verloop van tijd is tape niet meer wenselijk en moeten er ook stabiliserende oef thuis worden uitgevoerd. Mocht het zo zijn dat er een vorm van instabiliteit blijft, dan is het dragen van een goed aangemeten brace aan te raden.
Door zoveel mogelijk het voetenwerk te trainen wat ook wordt gevraagd bij het uitvoeren van de sportactiviteit wordt de kans opnieuw te zwikken steeds kleiner.
Hoe eerder men de enkel weer belast, hoe minder verklevingen van het kapsel ontstaan en er zal minder spierkracht verlies optreden.
Preventie / Tips
Gebruik de app: "Versterk je enkel"
Train altijd met behulp van de speedfoot ladder je voetenwerk.
Voor de korte termijn de enkel bandageren / en of tapen voor iedere training / wedstrijd.
Bij aanhoudende instabiliteit; maak gebruik van een brace en laat deze aanmeten!
Of kom langs om te bepalen of een enkeloperatie ter stabilisering noodzakelijk is.
Voorbeeld oefening: Enkel - Stabiliteit - Staan op 1 been
Voor de stabiliteit van de enkel is het van groot belang de nadruk te leggen op functionele stabiliteitsoefeningen dus voornamelijk in gesloten keten.
Onder functioneel oefenen verstaat men het bewegen in meerdere segmenten, toegespitst op bewegingen uit het dagelijks leven. Er is een cocontractie van antagonistische spieren en van stabiliserende spieren vereist om de beweging te controleren en op een gecoördineerde manier te laten verlopen.
Om de spieren rondom de enkel en voet extra aan te spreken zal de voet in lichte supinatie gebracht moeten worden en vindt de oefening plaats op een oneffen ondergrond.